สำหรับบทความนี้ทางทีมงานจะนำทุกท่านไปรู้จักกับ “คาร์บอนเครดิตป่าไม้” กัน ซึ่งแน่นอนว่าเป็นเรื่องที่ได้รับความสนใจอย่างมาก เพราะโครงการนี้นอกจากจะช่วยในเรื่องของการลดก๊าซเรือนกระจกแล้ว ยังสามารถสร้างมูลค่าได้อีกด้วย
คาร์บอนเครดิตป่าไม้ คืออะไร?
คาร์บอนเครดิตป่าไม้ (Forest Carbon Credit) คือ หน่วยวัดปริมาณการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่เกิดจากกิจกรรมป่าไม้ เช่น การปลูกต้นไม้ บำรุงรักษาป่า อนุรักษ์ป่า ฟื้นฟูป่า เป็นต้น โดยกิจกรรมเหล่านี้จะช่วยดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์จากชั้นบรรยากาศ ทำให้ปริมาณก๊าซเรือนกระจกในชั้นบรรยากาศลดลง คาร์บอนเครดิตป่าไม้สามารถใช้เพื่อลดภาระการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของภาคธุรกิจและภาคอุตสาหกรรมได้ โดยภาคธุรกิจและภาคอุตสาหกรรมสามารถซื้อคาร์บอนเครดิตจากโครงการลดก๊าซเรือนกระจกภาคป่าไม้ (T-VER) ของกรมป่าไม้ เพื่อชดเชยการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของตนเอง โดยคาร์บอนเครดิตจากโครงการ T-VER มีหน่วยเป็น “ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า (tCO2eq)”
ข้อกำหนดในการทำคาร์บอนเครดิตป่าไม้
สำหรับข้อกำหนดในการทำคาร์บอนเครดิตประเภทป่าไม้ เป็นไปตามหลักเกณฑ์และแนวทางของโครงการ T-VER ภาคป่าไม้ ของกรมป่าไม้ ดังนี้
คุณสมบัติของโครงการ
- ต้องเป็นโครงการที่ดำเนินการในพื้นทีป่าไม้ของประเทศไทย
- ต้องมีวัตถุประสงค์เพื่อลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
- โครงการมีการออกแบบและดำเนินงานเป็นไปตามหลักเกณฑ์และแนวทางโครงโครงการ T-VER ภาคป่าไม้
- ต้องมีงบประมาณเพียงพอในการจ้างผู้ประเมินภายนอกเพื่อตรวจสอบปริมาณคาร์บอนเครดิต
- ต้องมีพื้นที่ขนาดใหญ่เพียงพอต่อการทำคาร์บอนเครดิตป่าไม้ให้มีต้นทุนต่อหน่วยสามารถซื้อขายเชิงการค้าได้
- ต้องได้รับอนุญาตอย่างถูกต้องตามกฏหมายในการแสดงสิทธิการใช้ประโยชน์จากที่ดิน
ประเภทต้นไม้ที่สามารถทำคาร์บอนเครดิตป่าไม้ได้
- ไม้ยืนต้นที่มีเนื้อไม้และอายุยืนยาว มีความสูงเกิน 1.30 เมตรขึ้นไป และมีวงปี ตั้งแต่ 4.50 เซนติเมตรขึ้นไป ตัวอย่างไม้ยืนต้นที่มีเนื้อไม้และอายุยืนยาว ได้แก่ ไม้สัก ไม้ยาง ไม้มะฮอกกานี ไม้แดง เป็นต้น
- ต้นไม้ที่ไม่มีวงปี ได้แก่ ไผ่ ปาล์ม และ มะพร้าว เป็นต้น
- ประเภท Blue Carbon เช่น หญ้าทะเล พืชที่อยู่ในป่าชายเลน เป็นต้น
ทั้งนี้ ต้นไม้ที่ปลูกหรือปลูกเสริมในโครงการป่าไม้เพื่อรับรองคาร์บอนเครดิต ต้องเป็นไม้ที่ปลูกในพื้นที่ที่มีศักยภาพในการเพิ่มการกักเก็บคาร์บอนไดออกไซด์ เช่น พื้นที่ป่าเสื่อมโทรม พื้นที่ที่มีแนวโน้มจะมีการบุกรุกแผ้วถาง เป็นต้น
การปลูกต้นไม้/ปลูกป่า
- พื้นที่โครงการต้องเป็นพื้นที่ป่าไม้ที่มีสภาพพื้นที่เป็นป่า คือ มีความหนาแน่นเรือนยอดไม่น้อยกว่า 30% และต้นไม้เมื่อโตเต็มที่สูงเกิน 3 เมตร ไม้ที่ปลูกต้องเป็นไม้รอบตัดฟันยาว
- เป็นพื้นที่ที่มีแนวโน้มจะมีการเปลี่ยนแปลงจากพื้นที่ป่าเป็นพื้นที่ที่ไม่ใช่ป่า
- ก่อนเริ่มโครงการต้องไม่มีการเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศป่าไม้ดั้งเดิม
- ในกรณีที่มีการปลูกเสริม ต้องคัดเลือกชนิดพันธุ์ไม้ที่เหมาะสมกับระบบนิเวศเดิมในพื้นที่
- มีเอกสารสิทธิ์หรือ ได้รับอนุญาตอย่างถูกต้องตามกฎหมาย
ตัวอย่างโครงการที่สามารถเข้าร่วมคาร์บอนเครดิตป่าไม้ได้
- โครงการปลูกป่าในพื้นที่ป่าเสื่อมโทรม
- โครงการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำ
- โครงการฟื้นฟูป่าชายเลน
- โครงการปลูกป่าเพื่อเป็นแหล่งอาหารและที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า
การคำนวณและการขายคาร์บอนเครดิต
สำหรับการคำนวณจะทำโดยผู้ประเมินภายนอกเพื่อตรวจสอบความใช้ได้ และทวนสอบปริมาณคาร์บอนเครดิต สำหรับคาร์บอนเครดิตที่ผลิตได้จากโครงการป่าไม้ สามารถจำหน่ายได้ในตลาดคาร์บอน โดยภาคธุรกิจและภาคอุตสาหกรรมสามารถซื้อคาร์บอนเครดิตจากโครงการป่าไม้ เพื่อชดเชยการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของตนเองได้เช่นกัน
เดือน พฤศจิกายน 2566 มีโครงการที่ได้รับการรับรองปริมาณคาร์บอนเครดิตป่าไม้ (T-VER) ภาคป่าไม้ ทั้งสิ้น 6 โครงการ ปริมาณคาร์บอนเครดิตเท่ากับ 118,915 tCO2eq โดยโครงการที่ได้รับการรับรองคาร์บอนเครดิตป่าไม้มากที่สุด 3 อันดับแรก ได้แก่
- โครงการการปลูกป่าอย่างยั่งยืน ณ วัดหนองจระเข้ ตําบลบ้านนา อําเภอแกลง จังหวัดระยอง ปริมาณคาร์บอนเครดิต 1,254 tCO2eq
- โครงการป่านิเวศระยองวนารมย์ กลุ่ม ปตท. ปริมาณคาร์บอนเครดิต 1,074 tCO2eq
- โครงการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำบ้านแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน ปริมาณคาร์บอนเครดิต 852 tCO2eq
โครงการที่ได้รับการรับรองปริมาณคาร์บอนเครดิตป่าไม้ ส่วนใหญ่เป็นโครงการปลูกป่าในพื้นที่ป่าเสื่อมโทรมหรือพื้นที่ที่มีแนวโน้มจะมีการบุกรุกแผ้วถาง โดยโครงการเหล่านี้จะช่วยเพิ่มพื้นที่ป่าไม้และเพิ่มการกักเก็บคาร์บอนไดออกไซด์ในระบบนิเวศ สำหรับผู้ที่สนใจก็สามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้จาก องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน) หรือ อบก.
Photo credit : freepik