Category: Highlight & Knowledge

ในยุคที่รถยนต์ไฟฟ้า (EV) กำลังเข้ามามีบทบาทสำคัญในชีวิตประจำวันของเรา ข้อมูลเกี่ยวกับ “ระยะทางขับขี่” กลายเป็นปัจจัยอันดับต้นๆ ที่ผู้บริโภคให้ความสนใจ แต่ความจริงแล้วตัวเลขระยะทางที่ผู้ผลิตแจ้งไว้นั้นไม่ได้วัดจากมาตรฐานเดียวกันทั้งหมด ซึ่งอาจทำให้เกิดความสับสนและเข้าใจผิดได้ บทความนี้จะพาคุณเจาะลึกถึงมาตรฐานการวัดระยะทางรถยนต์ไฟฟ้าที่สำคัญ พร้อมอธิบายความแตกต่าง วิธีการวัด และแนวทางการเปรียบเทียบที่ถูกต้อง เพื่อให้คุณสามารถเลือกซื้อรถยนต์ไฟฟ้าที่ตอบโจทย์การใช้งานได้อย่างมั่นใจ

ทำความเข้าใจกับ “ระยะทางขับขี่” ของรถยนต์ไฟฟ้า

ก่อนที่เราจะไปทำความรู้จักกับมาตรฐานการวัดค่าต่างๆ เรามาทำความเข้าใจพื้นฐานกันก่อนว่า “ระยะทางขับขี่” ของรถยนต์ไฟฟ้าคืออะไร อธิบายง่ายๆ คือ เป็นการวัดว่ารถยนต์ไฟฟ้าสามารถวิ่งได้ไกลแค่ไหนต่อการชาร์จแบตเตอรี่จนเต็มหนึ่งครั้ง โดยทั่วไปแล้วจะแสดงเป็นหน่วยกิโลเมตร (km) หรือไมล์ (miles)

อย่างไรก็ตาม ตัวเลขที่ระบุในสเปกของรถยนต์ไฟฟ้ามักเป็นค่าที่ได้จากการทดสอบภายใต้สภาวะควบคุม ซึ่งอาจแตกต่างจากระยะทางที่วิ่งได้จริงในชีวิตประจำวัน เนื่องจากมีปัจจัยหลายอย่างที่ส่งผลต่อการใช้พลังงานของรถยนต์ไฟฟ้า

มาตรฐานระยะทางรถยนต์ไฟฟ้าที่สำคัญ

ปัจจุบันมีมาตรฐานการวัดระยะทางรถยนต์ไฟฟ้าที่นิยมใช้กันอยู่หลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับภูมิภาคและข้อกำหนดของแต่ละประเทศ ซึ่งมาตรฐานหลักๆ ที่ควรรู้จักก็จะมีอยู่ด้วยกัน 4 มาตรฐานด้วยกัน คือ NEDC, WLTP , EPA และ CTLC ซึ่งในประเทศไทยนั้น จะนิยมใช้กันหลักๆ อยู่มาตัวคือ NEDC, WLTP และ CTLC เท่านั้น แต่ในอนาคตอาจจะมีเพิ่มมากกว่านี้ ทางทีมงานจะมาอัพเดตเพิ่มเติมให้อีกครั้งครับ ตอนนี้ไปดูรายละเอียดของมาตรฐานแต่ละอันกันก่อนว่ามีอะไรกันบ้าง

1. NEDC (New European Driving Cycle)

NEDC เป็นมาตรฐานเก่าที่เริ่มใช้ในยุโรปตั้งแต่ช่วงทศวรรษที่ 1990 ออกแบบมาเพื่อวัดการสิ้นเปลืองเชื้อเพลิงและการปล่อยมลพิษของรถยนต์สันดาปภายในเป็นหลัก และถูกนำมาใช้กับรถยนต์ไฟฟ้าในภายหลัง ปัจจุบันยุโรปได้ยกเลิกการใช้มาตรฐานนี้แล้ว แต่ยังคงพบเห็นได้ในรถยนต์ไฟฟ้าบางรุ่นที่ผลิตและจำหน่ายในบางภูมิภาค เช่น รถยนต์ไฟฟ้าจากค่าย GWM, MG และ NETA ที่วางจำหน่ายในประเทศไทยบางรุ่นยังคงระบุระยะทางตามมาตรฐาน NEDC

การทดสอบ NEDC ทำในห้องปฏิบัติการ โดยจำลองการขับขี่ในเมืองและนอกเมืองในรูปแบบที่ค่อนข้างคงที่ มีความเร็วเฉลี่ยต่ำ (ประมาณ 34 กม./ชม.) และใช้เวลาทดสอบประมาณ 20 นาที ลักษณะการขับขี่ไม่ซับซ้อน ไม่มีการจำลองการเร่งหรือหยุดรถที่รุนแรง และไม่คำนึงถึงปัจจัยแวดล้อม เช่น อุณหภูมิ

เนื่องจากเป็นมาตรฐานที่เก่าและไม่ได้ออกแบบมาเพื่อรถยนต์ไฟฟ้าโดยเฉพาะ ค่าระยะทางที่ได้จาก NEDC มักจะ สูงเกินจริง เมื่อเทียบกับการใช้งานจริงค่อนข้างมาก ประมาณ 25-30% หรืออาจสูงกว่า EPA เกือบ 50% ทำให้ผู้ใช้งานอาจเกิดความคาดหวังที่ผิดพลาด

2. WLTP (Worldwide Harmonised Light Vehicle Test Procedure)

WLTP เป็นมาตรฐานที่ถูกพัฒนาขึ้นมาใหม่เพื่อแทนที่ NEDC ในยุโรปตั้งแต่ปี 2017 และได้รับความนิยมใช้งานอย่างแพร่หลายทั่วโลก รวมถึงประเทศไทย ถือเป็นมาตรฐานที่ให้ค่าระยะทางที่ใกล้เคียงกับการใช้งานจริงมากขึ้น

การทดสอบ WLTP ทำในห้องปฏิบัติการเช่นกัน แต่มีความซับซ้อนและจำลองสภาพการขับขี่ที่หลากหลายกว่า NEDC มาก ทั้งในเมือง นอกเมือง และบนทางหลวง ด้วยความเร็วที่แตกต่างกัน (ต่ำ กลาง สูง และสูงมาก) มีการเร่งและลดความเร็วที่สมจริงมากขึ้น ระยะเวลาการทดสอบนานขึ้น (ประมาณ 30 นาที) และคำนึงถึงปัจจัยอื่นๆ เช่น อุณหภูมิเริ่มต้นของแบตเตอรี่ น้ำหนักของรถ และอุปกรณ์เสริมต่างๆ ที่ติดตั้งในรถ

สำหรับมาตรฐาน WLTP นี้ จะให้ค่าระยะทางที่ สมจริงกว่า NEDC อย่างมีนัยสำคัญ โดยทั่วไปจะสูงกว่าระยะทางที่ใช้งานจริงประมาณ 10-15% และเป็นมาตรฐานที่ใช้กันอย่างแพร่หลายทั่วโลก

3. EPA (Environmental Protection Agency)

EPA เป็นมาตรฐานการทดสอบระยะทางรถยนต์ไฟฟ้าที่ใช้ในสหรัฐอเมริกา ซึ่งได้รับการยอมรับว่าเป็นมาตรฐานที่ให้ค่าระยะทางที่ แม่นยำและใกล้เคียงกับการใช้งานจริงมากที่สุด อย่างไรก็ตาม ในประเทศไทย รถยนต์ไฟฟ้าที่จำหน่ายส่วนใหญ่แทบจะไม่มีการระบุระยะทางตามมาตรฐาน EPA เลย หากคุณดูข้อมูลจำเพาะของรถ มักจะพบการระบุระยะทางด้วยมาตรฐานอื่นเป็นหลัก

การทดสอบ EPA มีความเข้มงวดและจำลองสภาพการขับขี่ที่หลากหลายที่สุด ทั้งการขับขี่ในเมือง การขับขี่บนทางหลวง และการขับขี่แบบผสมผสาน มีการเร่งความเร็ว การเบรก การหยุดนิ่ง และการขับขี่ที่ความเร็วสูง โดยมีรอบการขับขี่ที่ยาวนานกว่า และมีการคำนวณที่ซับซ้อนกว่า นอกจากนี้ ยังมีการทดสอบในสภาวะที่ควบคุมอุณหภูมิ และมีการชาร์จแบตเตอรี่เต็ม 100% แล้วทิ้งไว้ 1 คืนก่อนเริ่มการทดสอบ เพื่อให้อุณหภูมิแบตเตอรี่เท่ากับอุณหภูมิห้อง

EPA เป็นมาตรฐานที่ให้ค่าระยะทางที่ น่าเชื่อถือที่สุด และใกล้เคียงกับระยะทางที่ใช้งานจริงในชีวิตประจำวันมากที่สุด แม้ว่าจะไม่ค่อยพบในรถยนต์ไฟฟ้าที่มีการจำหน่ายในประเทศไทย

4. CLTC (China Light-Duty Vehicle Test Cycle)

CLTC เป็นมาตรฐานการทดสอบระยะทางรถยนต์ไฟฟ้าที่พัฒนาและใช้งานในประเทศจีนโดยเฉพาะ รถยนต์ไฟฟ้าที่จำหน่ายในจีน รวมถึง Tesla ที่ผลิตในจีน ก็จะระบุระยะทางตามมาตรฐาน CLTC

CLTC ออกแบบมาเพื่อสะท้อนสภาพการจราจรและพฤติกรรมการขับขี่ในประเทศจีน โดยเน้นการขับขี่ในเมืองที่มีการจราจรหนาแน่น มีการเร่งและลดความเร็วบ่อยครั้ง และมีช่วงความเร็วที่หลากหลาย แต่โดยรวมแล้วมีรอบการทดสอบที่ค่อนข้างสั้นเมื่อเทียบกับ WLTP และ EPA

เนื่องจากเน้นการขับขี่ในเมืองเป็นหลัก และมีรอบการทดสอบที่ค่อนข้างเอื้อต่อการทำระยะทางให้สูง ทำให้ค่าระยะทางที่ได้จาก CLTC มักจะ สูงกว่า WLTP และ EPA อย่างมีนัยสำคัญ (อาจสูงกว่า EPA ถึง 35%) จึงไม่ควรอ้างอิงค่า CLTC เป็นตัวเลขที่ใช้งานได้จริงในทุกสภาพแวดล้อม

ตารางเปรียบเทียบมาตรฐานระยะทางรถยนต์ไฟฟ้า

เพื่อให้เห็นภาพความแตกต่างของแต่ละมาตรฐานได้ชัดเจนยิ่งขึ้น ลองพิจารณาตารางสรุปนี้

จะเทียบระยะทางแต่ละแบบได้อย่างไร

การเปรียบเทียบตัวเลขระยะทางระหว่างมาตรฐานต่างๆ โดยตรงอาจทำให้เข้าใจผิดได้ เนื่องจากแต่ละมาตรฐานมีเงื่อนไขการทดสอบที่แตกต่างกันมาก ในประเทศไทย ผู้บริโภคส่วนใหญ่มักจะพบการระบุระยะทางตามมาตรฐาน NEDC, WLTP หรือ CLTC ดังนั้น การทำความเข้าใจความสัมพันธ์ของค่าเหล่านี้จึงสำคัญ อย่างไรก็ตาม มีแนวทางคร่าวๆ ในการแปลงค่าเพื่อการเปรียบเทียบดังนี้

• NEDC เป็นค่าตั้งต้นสำหรับตลาดไทย เนื่องจากรถยนต์ไฟฟ้าบางรุ่นในไทยยังคงระบุระยะทางตามมาตรฐาน NEDC และเป็นค่าที่ค่อนข้างสูงที่สุด จึงอาจใช้เป็นจุดเริ่มต้นในการประเมิน
• ความสัมพันธ์โดยประมาณ (จาก NEDC)
  • WLTP มักจะได้ตัวเลขระยะทางน้อยกว่า NEDC ประมาณ 15-25% (เฉลี่ยประมาณ 20%)
  • CLTC มักจะได้ตัวเลขระยะทางน้อยกว่า NEDC ประมาณ 5-15% (เฉลี่ยประมาณ 10%)
  • EPA ซึ่งเป็นมาตรฐานที่น่าเชื่อถือที่สุด แต่ไม่ค่อยพบในไทย มักจะได้ตัวเลขระยะทางน้อยกว่า NEDC ประมาณ 30-40% (เฉลี่ยประมาณ 35%)
• สูตรการแปลง (โดยประมาณ):
  • ระยะทาง WLTP = ระยะทาง NEDC×0.75−0.85
  • ระยะทาง CLTC = ระยะทาง NEDC×0.85−0.95
  • ระยะทาง EPA = ระยะทาง NEDC×0.6−0.7

ตัวอย่าง: หากรถยนต์ไฟฟ้ารุ่นหนึ่งระบุระยะทาง 400 km ตามมาตรฐาน NEDC

• ระยะทาง WLTP ที่คาดว่าจะได้จะอยู่ที่ประมาณ 400×0.75=300 km ถึง 400×0.85=340 km
• ระยะทาง CLTC ที่คาดว่าจะได้จะอยู่ที่ประมาณ 400×0.85=340 km ถึง 400×0.95=380 km
• ระยะทาง EPA ที่คาดว่าจะได้จะอยู่ที่ประมาณ 400×0.6=240 km ถึง 400×0.7=280 km

ข้อควรระวัง: การแปลงค่าเหล่านี้เป็นเพียงค่าประมาณการเท่านั้น ตัวเลขจริงอาจแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับรุ่นรถ เทคโนโลยีแบตเตอรี่ และปัจจัยอื่นๆ การใช้งานจริงมักจะได้ระยะทางน้อยกว่าค่าที่ระบุตามมาตรฐาน โดยเฉพาะ NEDC และ CLTC ทางที่ดีที่สุดคือพิจารณารีวิวจากผู้ใช้งานจริงในสภาพแวดล้อมที่ใกล้เคียงกัน และวางแผนการเดินทางโดยเผื่อระยะทางไว้เสมอ

การประเมินระยะทางขับขี่จริงจากมาตรฐาน: ตัวคูณง่ายๆ ที่คุณควรรู้

เมื่อคุณดูสเปกรถยนต์ไฟฟ้าในประเทศไทย คุณจะพบตัวเลขระยะทางที่ระบุตามมาตรฐานต่างๆ เช่น NEDC, WLTP หรือ CLTC แต่ตัวเลขเหล่านี้มักสูงกว่าระยะทางที่คุณจะวิ่งได้จริงในชีวิตประจำวัน เพื่อให้คุณสามารถประเมิน “ระยะทางขับขี่จริง” ได้ใกล้เคียงที่สุด ลองใช้ “ตัวคูณ” เหล่านี้เป็นแนวทางง่ายๆ ครับ

โปรดจำไว้ว่าตัวคูณเหล่านี้เป็นค่าประมาณการเฉลี่ย และระยะทางจริงยังขึ้นอยู่กับปัจจัยอื่นๆ เช่น พฤติกรรมการขับขี่ ความเร็ว การใช้เครื่องปรับอากาศ และสภาพการจราจร

• ถ้าสเปกระบุระยะทางแบบ WLTP (Worldwide Harmonised Light Vehicle Test Procedure):
  • ประมาณระยะทางจริง ให้คูณด้วย 0.80 – 0.90 (หรือลดลงประมาณ 10-20%)
• ถ้าสเปกระบุระยะทางแบบ CLTC (China Light-Duty Vehicle Test Cycle):
  • ประมาณระยะทางจริง ให้คูณด้วย 0.70 – 0.80 (หรือลดลงประมาณ 20-30%)
• ถ้าสเปกระบุระยะทางแบบ NEDC (New European Driving Cycle):
  • ประมาณระยะทางจริง ให้คูณด้วย 0.60 – 0.70 (หรือลดลงประมาณ 30-40%)

ตัวอย่างการคำนวณแบบง่ายๆ:

สมมติรถยนต์ไฟฟ้ารุ่นที่คุณสนใจระบุระยะทางไว้ 400 km

• กรณีระบุ WLTP 400 km:
  • ระยะทางจริงที่คาดว่าจะวิ่งได้: 400×0.85≈340 km (ใช้ค่ากลางของช่วง)
• กรณีระบุ CLTC 400 km:
  • ระยะทางจริงที่คาดว่าจะวิ่งได้: 400×0.75≈300 km (ใช้ค่ากลางของช่วง)
• กรณีระบุ NEDC 400 km:
  • ระยะทางจริงที่คาดว่าจะวิ่งได้: 400×0.65≈260 km (ใช้ค่ากลางของช่วง)

การเลือกซื้อรถยนต์ไฟฟ้าจากระยะทางขับขี่

เมื่อทราบถึงความแตกต่างของมาตรฐานและปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลต่อระยะทางแล้ว การเลือกซื้อรถยนต์ไฟฟ้าที่เหมาะสมกับการใช้งานของคุณจะง่ายขึ้น

• พิจารณาการใช้งานจริงของคุณ โดยเฉลี่ยแล้ว คุณขับรถวันละกี่กิโลเมตร มีเส้นทางประจำที่ยาวแค่ไหน? มีความจำเป็นต้องเดินทางไกลบ่อยแค่ไหน?
  • ขับขี่ในเมือง/ชานเมืองเป็นหลัก หากคุณขับรถวันละไม่เกิน 100-150 กิโลเมตร รถยนต์ไฟฟ้าที่มีระยะทาง 250-300 กิโลเมตร (WLTP) ก็เพียงพอต่อการใช้งานในแต่ละวัน และอาจจะชาร์จแค่สัปดาห์ละ 1-2 ครั้ง
  • เดินทางไกลบ่อยครั้ง หากคุณต้องเดินทางข้ามเมืองบ่อยๆ หรือขับรถวันละ 200 กิโลเมตรขึ้นไป ควรเลือกรถยนต์ไฟฟ้าที่มีระยะทาง 400 กิโลเมตรขึ้นไป (WLTP) เพื่อความสบายใจ และควรวางแผนจุดชาร์จระหว่างทาง
• อย่าเชื่อตัวเลขเดียว อย่าตัดสินใจจากตัวเลขระยะทางที่ระบุบนสเปกชีตเพียงอย่างเดียว ควรศึกษาว่าตัวเลขนั้นอ้างอิงจากมาตรฐานใด และพิจารณาปัจจัยอื่นๆ ที่ส่งผลต่อระยะทางจริงร่วมด้วย
• เปรียบเทียบมาตรฐานเดียวกัน หากเปรียบเทียบรถยนต์หลายรุ่น ควรเปรียบเทียบจากมาตรฐานการวัดเดียวกัน (เช่น เทียบ WLTP กับ WLTP หรือ CLTC กับ CLTC) เพื่อให้ได้ข้อมูลที่แม่นยำที่สุด เนื่องจากในตลาดไทยคุณจะพบตัวเลขระยะทางตามมาตรฐาน WLTP, CLTC หรือ NEDC เป็นหลัก
• ศึกษาข้อมูลจากรีวิวการใช้งานจริง การดูรีวิวจากผู้ใช้งานจริงในสภาพแวดล้อมที่คล้ายคลึงกับของคุณ จะช่วยให้เห็นภาพระยะทางที่ใช้งานได้จริงมากขึ้น
• พิจารณาความจุแบตเตอรี่ ความจุแบตเตอรี่ (หน่วยเป็น kWh) เป็นอีกหนึ่งตัวแปรสำคัญ ยิ่งมีความจุมาก ยิ่งเก็บพลังงานได้มากและวิ่งได้ไกลขึ้น (แต่ราคาก็สูงขึ้นและรถอาจมีน้ำหนักมากขึ้นด้วย)
• โครงสร้างพื้นฐานการชาร์จ แม้รถจะมีระยะทางไกล แต่หากโครงสร้างพื้นฐานการชาร์จในพื้นที่ที่คุณใช้งานยังไม่ทั่วถึง อาจต้องพิจารณาความถี่ในการชาร์จและตำแหน่งสถานีชาร์จร่วมด้วย

อนาคตของมาตรฐานระยะทางรถยนต์ไฟฟ้า

ในอนาคต มาตรฐานการวัดระยะทางรถยนต์ไฟฟ้ามีแนวโน้มที่จะพัฒนาให้มีความสมจริงและครอบคลุมปัจจัยต่างๆ มากยิ่งขึ้น เพื่อให้ผู้บริโภคได้รับข้อมูลที่ถูกต้องและเป็นประโยชน์ต่อการตัดสินใจซื้อมากที่สุด นอกจากนี้ เทคโนโลยีแบตเตอรี่ที่ก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว เช่น แบตเตอรี่โซลิดสเตท จะช่วยให้รถยนต์ไฟฟ้ามีระยะทางขับขี่ที่ไกลขึ้นอย่างเห็นได้ชัด ทำให้ ความกังวลเรื่องแบตเตอรี่หมดกลางทางลดลงไปมากจนแทบไม่เป็นปัญหาอีกต่อไป และทำให้การเดินทางด้วยรถยนต์ไฟฟ้าสะดวกสบายมากยิ่งขึ้น

การทำความเข้าใจมาตรฐานระยะทางรถยนต์ไฟฟ้าเหล่านี้ จะช่วยให้คุณเป็นผู้บริโภคที่ฉลาดในการเลือกซื้อรถยนต์ไฟฟ้าที่ตอบโจทย์ความต้องการและไลฟ์สไตล์การใช้งานของคุณได้อย่างแท้จริง โดยไม่ต้องกังวลกับตัวเลขที่อาจสูงเกินจริง และสามารถวางแผนการเดินทางได้อย่างมั่นใจในทุกๆ ครั้ง

รถยนต์ไฟฟ้า (Electric Vehicle หรือ EV) ได้กลายเป็นทางเลือกยอดนิยมสำหรับการเดินทางที่ยั่งยืนและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมในยุคปัจจุบัน แบตเตอรี่เปรียบเสมือนหัวใจสำคัญที่ขับเคลื่อนยานพาหนะเหล่านี้ โดยมีบทบาทกำหนดระยะทางที่รถสามารถวิ่งได้ ความเร็วในการชาร์จ อายุการใช้งาน ความปลอดภัย และต้นทุนโดยรวมของรถ การทำความเข้าใจประเภทของแบตเตอรี่ที่ใช้ในรถยนต์ไฟฟ้าจะช่วยให้ผู้ใช้งานตัดสินใจเลือกซื้อและดูแลรักษารถได้อย่างเหมาะสม บทความนี้จะพาคุณไปสำรวจแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้าทุกประเภท ครอบคลุมคุณสมบัติเด่น ข้อจำกัด การใช้งาน เทคโนโลยีที่เกี่ยวข้อง การดูแลรักษา และผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ด้วยภาษาที่เข้าใจง่ายและข้อมูลที่ครบถ้วน

ความสำคัญของแบตเตอรี่ในรถยนต์ไฟฟ้า

แบตเตอรี่ในรถยนต์ไฟฟ้ามีหน้าที่หลักในการกักเก็บพลังงานไฟฟ้าและส่งต่อไปยังมอเตอร์เพื่อขับเคลื่อนยานพาหนะ คุณภาพของแบตเตอรี่ส่งผลต่อหลายด้านของสมรรถนะรถ ตั้งแต่ระยะทางที่รถสามารถวิ่งได้ต่อการชาร์จหนึ่งครั้ง ไปจนถึงความเร็วในการชาร์จและความทนทานในระยะยาว นอกจากนี้ แบตเตอรี่ยังมีบทบาทสำคัญในด้านความปลอดภัย เนื่องจากแบตเตอรี่บางประเภทอาจมีความเสี่ยงต่อการลุกไหม้หรือการระเบิดหากได้รับความเสียหายหรือจัดการไม่ถูกต้อง แบตเตอรี่คิดเป็นสัดส่วนต้นทุนที่สูงในรถยนต์ไฟฟ้า โดยอาจสูงถึง 30-40% ของราคารถ ดังนั้น การเลือกประเภทแบตเตอรี่ที่เหมาะสมจึงเป็นปัจจัยสำคัญที่ทั้งผู้ผลิตและผู้ใช้งานต้องพิจารณาอย่างรอบคอบ

ประเภทของแบตเตอรี่ที่ใช้ในรถยนต์ไฟฟ้า

แบตเตอรี่ที่ใช้ในรถยนต์ไฟฟ้ามีหลายประเภท โดยแต่ละประเภทมีลักษณะเฉพาะที่เหมาะสมกับการใช้งานที่แตกต่างกัน ต่อไปนี้คือการวิเคราะห์แบตเตอรี่แต่ละประเภทอย่างละเอียด

1. แบตเตอรี่ลิเธียมไอออน (Lithium-Ion Battery)

แบตเตอรี่ลิเธียมไอออนเป็นเทคโนโลยีที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในรถยนต์ไฟฟ้าในปัจจุบัน เนื่องจากมีความหนาแน่นของพลังงานสูง ซึ่งอยู่ในช่วง 150-250 วัตต์ชั่วโมงต่อกิโลกรัม (Wh/kg) ความหนาแน่นนี้ทำให้รถยนต์ไฟฟ้าสามารถวิ่งได้ในระยะทางที่ยาวนาน โดยทั่วไปอยู่ระหว่าง 300-500 กิโลเมตรต่อการชาร์จหนึ่งครั้ง น้ำหนักที่เบาของแบตเตอรี่เมื่อเทียบกับความจุพลังงานช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการขับขี่และลดน้ำหนักโดยรวมของรถ ทำให้เหมาะสำหรับการออกแบบยานพาหนะที่ต้องการสมรรถนะสูง แบตเตอรี่ประเภทนี้ยังรองรับเทคโนโลยีชาร์จเร็ว ซึ่งสามารถชาร์จจาก 0-80% ได้ภายในเวลา 20-40 นาที ขึ้นอยู่กับโครงสร้างพื้นฐานของสถานีชาร์จและระบบจัดการแบตเตอรี่

ถึงแม้ว่าจะมีข้อดีมากมาย แบตเตอรี่ลิเธียมไอออนก็มีข้อจำกัดที่สำคัญ ต้นทุนการผลิตยังคงสูง เนื่องจากต้องใช้วัตถุดิบที่มีราคาแพง เช่น โคบอลต์และนิกเกิล ซึ่งไม่เพียงเพิ่มราคาของรถยนต์ไฟฟ้า แต่ยังมีปัญหาด้านจริยธรรมจากการขุดเหมืองในบางพื้นที่ ความไวต่ออุณหภูมิเป็นอีกหนึ่งข้อจำกัด โดยประสิทธิภาพของแบตเตอรี่อาจลดลงในสภาพอากาศที่ร้อนจัด (เกิน 40°C) หรือเย็นจัด (ต่ำกว่า 0°C) ซึ่งอาจส่งผลต่อระยะทางและอายุการใช้งานของแบตเตอรี่ ความปลอดภัยเป็นประเด็นที่ต้องให้ความสนใจ เนื่องจากแบตเตอรี่ลิเธียมไอออนอาจลุกไหม้หรือระเบิดได้หากได้รับความเสียหายหรือระบบจัดการความร้อนทำงานล้มเหลว

แบตเตอรี่ลิเธียมไอออนเหมาะสำหรับรถยนต์ไฟฟ้าที่ต้องการสมรรถนะสูงและระยะทางยาวนาน การออกแบบแบตเตอรี่ประเภทนี้ช่วยให้ผู้ผลิตรถยนต์สามารถปรับแต่งสมรรถนะให้เหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมายที่หลากหลาย ตั้งแต่รถยนต์ขนาดเล็กสำหรับใช้งานในเมืองไปจนถึงรถ SUV ไฟฟ้าที่ต้องการพลังงานสูง สูตรเคมีที่ใช้ เช่น NMC (Nickel-Manganese-Cobalt) หรือ NCA (Nickel-Cobalt-Aluminum) ช่วยให้เกิดความสมดุลระหว่างความหนาแน่นพลังงาน ความทนทาน และต้นทุน ทำให้แบตเตอรี่ประเภทนี้เป็นตัวเลือกหลักในรถยนต์ไฟฟ้าส่วนใหญ่

เทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับแบตเตอรี่ลิเธียมไอออนครอบคลุมการพัฒนาในหลายด้าน การใช้แคโทดที่มีปริมาณนิกเกิลสูงช่วยเพิ่มความหนาแน่นพลังงาน ในขณะที่การพัฒนาอิเล็กโทรไลต์ที่มีความเสถียรช่วยเพิ่มความปลอดภัยและยืดอายุการใช้งาน ระบบจัดการแบตเตอรี่ (Battery Management System หรือ BMS) มีบทบาทสำคัญในการควบคุมอุณหภูมิ ป้องกันการชาร์จเกิน และตรวจสอบสถานะของแบตเตอรี่ ซึ่งช่วยให้แบตเตอรี่สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและทนทานต่อการชาร์จซ้ำในช่วง 500-1,500 รอบ

2. แบตเตอรี่นิกเกิลเมทัลไฮไดรด์ (Nickel-Metal Hydride Battery)

แบตเตอรี่นิกเกิลเมทัลไฮไดรด์เคยเป็นเทคโนโลยีที่ได้รับความนิยมในรถยนต์ไฮบริด และยังคงมีการใช้งานในบางกรณีในรถยนต์ไฟฟ้ารุ่นเก่า คุณสมบัติที่โดดเด่นของแบตเตอรี่ประเภทนี้คือความทนทานต่อการชาร์จซ้ำ ซึ่งสามารถรองรับได้ถึง 1,000-2,000 รอบการชาร์จ ทำให้เหมาะสำหรับการใช้งานที่ต้องการความน่าเชื่อถือในระยะยาว ความปลอดภัยเป็นอีกหนึ่งจุดเด่น เนื่องจากแบตเตอรี่ประเภทนี้มีความเสี่ยงต่อการลุกไหม้น้อยกว่าเมื่อเทียบกับลิเธียมไอออน และใช้วัสดุที่ไม่เป็นพิษต่อสิ่งแวดล้อมมากนัก ซึ่งช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในบางแง่มุม

ข้อจำกัดที่สำคัญของแบตเตอรี่นิกเกิลเมทัลไฮไดรด์คือความหนาแน่นพลังงานที่ต่ำ อยู่ในช่วง 60-120 Wh/kg ซึ่งจำกัดระยะทางของรถยนต์ไฟฟ้าให้อยู่ที่ประมาณ 100-200 กิโลเมตรต่อการชาร์จ น้ำหนักที่มากของแบตเตอรี่เมื่อเทียบกับความจุพลังงานเป็นอีกหนึ่งข้อจำกัด ซึ่งอาจลดประสิทธิภาพของรถยนต์ไฟฟ้าที่ต้องการความคล่องตัว ผลกระทบจาก “memory effect” เป็นปัญหาที่ทำให้ความจุของแบตเตอรี่ลดลงหากไม่มีการชาร์จและคายประจุอย่างเต็มที่เป็นประจำ ซึ่งอาจสร้างความไม่สะดวกให้กับผู้ใช้งาน

แบตเตอรี่นิกเกิลเมทัลไฮไดรด์เหมาะสำหรับรถยนต์ไฟฟ้าที่เน้นความประหยัดและความทนทานมากกว่าสมรรถนะสูง เช่น รถยนต์ไฟฟ้าขนาดเล็กหรือยานพาหนะที่ใช้ในงานเฉพาะด้าน อย่างไรก็ตาม ด้วยข้อจำกัดด้านความหนาแน่นพลังงาน การใช้งานในรถยนต์ไฟฟ้าบริสุทธิ์ (BEV) ได้ลดลงอย่างมากในปัจจุบัน และถูกแทนที่ด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัยกว่า เช่น ลิเธียมไอออนหรือลิเธียมเหล็กฟอสเฟต

เทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับแบตเตอรี่นิกเกิลเมทัลไฮไดรด์มีการพัฒนาน้อยลงในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา เนื่องจากผู้ผลิตหันไปมุ่งเน้นที่แบตเตอรี่ที่มีประสิทธิภาพสูงกว่า อย่างไรก็ตาม การออกแบบระบบระบายความร้อนและการจัดการพลังงานยังคงมีความสำคัญ เพื่อป้องกันการสะสมความร้อนที่อาจส่งผลต่อประสิทธิภาพของแบตเตอรี่ การพัฒนาวัสดุที่ใช้ในแคโทดและแอโนดในอดีตช่วยเพิ่มความทนทานและลดผลกระทบจาก memory effect ได้ในระดับหนึ่ง

3. แบตเตอรี่โซลิดสเตท (Solid-State Battery)

แบตเตอรี่โซลิดสเตทได้รับการจับตามองว่าเป็นเทคโนโลยีแห่งอนาคตสำหรับรถยนต์ไฟฟ้า เนื่องจากมีความหนาแน่นพลังงานที่สูงมาก คาดการณ์ว่าอยู่ในช่วง 300-500 Wh/kg ซึ่งช่วยให้รถยนต์ไฟฟ้าสามารถวิ่งได้ไกลถึง 700-1,000 กิโลเมตรต่อการชาร์จ การใช้อิเล็กโทรไลต์แบบแข็ง (solid electrolyte) แทนของเหลวเป็นคุณสมบัติที่สำคัญ ซึ่งช่วยเพิ่มความปลอดภัยโดยลดความเสี่ยงต่อการรั่วไหลหรือการลุกไหม้ได้อย่างมาก แบตเตอรี่ประเภทนี้มีอายุการใช้งานที่ยาวนาน ทนต่อการชาร์จซ้ำได้มากกว่า 2,000 รอบ และมีขนาดกะทัดรัด ช่วยประหยัดพื้นที่ในตัวรถ ซึ่งเป็นข้อได้เปรียบในการออกแบบยานพาหนะ

ข้อจำกัดหลักของแบตเตอรี่โซลิดสเตทคือต้นทุนการผลิตที่สูงมาก เนื่องจากเทคโนโลยีนี้ยังอยู่ในขั้นตอนการวิจัยและพัฒนา ทำให้ยังไม่พร้อมสำหรับการผลิตในปริมาณมาก การพัฒนาอิเล็กโทรไลต์แบบแข็งที่สามารถนำไฟฟ้าไอออนได้อย่างมีประสิทธิภาพในสภาพการใช้งานจริงยังคงเป็นความท้าทาย โดยเฉพาะในด้านความต้านทานภายในและความทนทานต่อการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิ นอกจากนี้ เวลาในการชาร์จอาจช้ากว่าแบตเตอรี่ลิเธียมไอออนในบางกรณี ซึ่งขึ้นอยู่กับความก้าวหน้าของเทคโนโลยีในปัจจุบัน

แบตเตอรี่โซลิดสเตทมีศักยภาพในการใช้งานในรถยนต์ไฟฟ้าทุกระดับ ตั้งแต่รถยนต์ขนาดเล็กไปจนถึงรถยนต์สมรรถนะสูง ความหนาแน่นพลังงานที่สูงและความปลอดภัยที่เหนือกว่าทำให้เหมาะสำหรับรถยนต์ไฟฟ้าที่ต้องการระยะทางยาวนานและความน่าเชื่อถือในสภาพการใช้งานที่หลากหลาย อย่างไรก็ตาม การใช้งานในปัจจุบันยังจำกัดอยู่ที่การทดสอบในห้องปฏิบัติการและต้นแบบ โดยคาดว่าจะเริ่มเห็นการใช้งานเชิงพาณิชย์ในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า

เทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับแบตเตอรี่โซลิดสเตทรวมถึงการพัฒนาวัสดุอิเล็กโทรไลต์แบบแข็ง เช่น เซรามิกหรือโพลิเมอร์ ที่สามารถนำไฟฟ้าไอออนได้อย่างมีประสิทธิภาพ การวิจัยในปัจจุบันมุ่งเน้นที่การลดความต้านทานภายในของแบตเตอรี่และเพิ่มความทนทานต่อการชาร์จซ้ำ การพัฒนาระบบระบายความร้อนที่มีประสิทธิภาพเป็นอีกหนึ่งด้านที่สำคัญ เพื่อให้แบตเตอรี่โซลิดสเตทสามารถทำงานได้ดีในสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน การรวมเทคโนโลยีนี้เข้ากับระบบจัดการแบตเตอรี่ที่ทันสมัยจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพและความน่าเชื่อถือ

4. แบตเตอรี่ลิเธียมเหล็กฟอสเฟต (Lithium Iron Phosphate Battery – LFP)

แบตเตอรี่ลิเธียมเหล็กฟอสเฟต (LFP) ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในรถยนต์ไฟฟ้าราคาประหยัด เนื่องจากมีความปลอดภัยสูงและต้นทุนต่ำ ความเสถียรทางความร้อนเป็นคุณสมบัติที่โดดเด่น ซึ่งทำให้แบตเตอรี่ประเภทนี้ทนต่ออุณหภูมิสูงและความเสียหายทางกายภาพได้ดี โดยมีความเสี่ยงต่อการลุกไหม้น้อยมากเมื่อเทียบกับลิเธียมไอออนทั่วไป อายุการใช้งานที่ยาวนานเป็นอีกหนึ่งจุดเด่น โดยสามารถชาร์จซ้ำได้ถึง 2,000-3,000 รอบ ซึ่งมากกว่าลิเธียมไอออนทั่วไป การใช้วัสดุที่หาได้ง่าย เช่น เหล็กและฟอสเฟต ช่วยลดต้นทุนการผลิตและผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากการขุดเหมือง ทำให้เป็นตัวเลือกที่ยั่งยืนมากขึ้น

ข้อจำกัดหลักของแบตเตอรี่ LFP คือความหนาแน่นพลังงานที่ต่ำกว่า อยู่ในช่วง 90-160 Wh/kg ซึ่งจำกัดระยะทางของรถยนต์ไฟฟ้าให้อยู่ที่ประมาณ 200-400 กิโลเมตรต่อการชาร์จ น้ำหนักที่มากกว่าเมื่อเทียบกับลิเธียมไอออนเป็นอีกหนึ่งข้อจำกัด ซึ่งอาจส่งผลต่อประสิทธิภาพของรถยนต์ไฟฟ้าที่ต้องการความคล่องตัวหรือสมรรถนะสูง อย่างไรก็ตาม ความก้าวหน้าในเทคโนโลยีการออกแบบกำลังช่วยลดช่องว่างนี้ ทำให้แบตเตอรี่ LFP มีความน่าสนใจมากขึ้น

แบตเตอรี่ LFP เหมาะสำหรับรถยนต์ไฟฟ้าที่เน้นความประหยัดและความปลอดภัย เช่น รถยนต์ขนาดเล็กสำหรับใช้งานในเมืองหรือรถยนต์ไฟฟ้าที่ออกแบบมาเพื่อผู้บริโภคที่มีงบประมาณจำกัด ความทนทานและความปลอดภัยทำให้แบตเตอรี่ประเภทนี้เป็นตัวเลือกยอดนิยมในภูมิภาคที่มีสภาพอากาศร้อนหรือโครงสร้างพื้นฐานการชาร์จที่ยังไม่สมบูรณ์ การออกแบบที่เน้นความยั่งยืนยังทำให้แบตเตอรี่ LFP ได้รับความสนใจจากผู้ผลิตที่ต้องการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

เทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับแบตเตอรี่ LFP รวมถึงการพัฒนาโครงสร้างเซลล์แบตเตอรี่แบบใหม่ เช่น การออกแบบแบบ “Cell-to-Pack” ซึ่งช่วยเพิ่มความหนาแน่นพลังงานและลดน้ำหนักโดยรวมของแบตเตอรี่ การปรับปรุงอิเล็กโทรไลต์และแคโทดช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการชาร์จและคายประจุ ระบบจัดการแบตเตอรี่ที่ทันสมัยมีบทบาทสำคัญในการตรวจสอบสถานะของแบตเตอรี่และควบคุมอุณหภูมิ เพื่อให้แบตเตอรี่ LFP สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพในสภาพการใช้งานที่หลากหลาย

เปรียบเทียบประเภทแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้า

ตารางต่อไปนี้สรุปคุณสมบัติของแบตเตอรี่แต่ละประเภทเพื่อให้เห็นภาพชัดเจน

การดูแลรักษาแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้า

การดูแลรักษาแบตเตอรี่อย่างถูกวิธีเป็นสิ่งสำคัญเพื่อยืดอายุการใช้งานและรักษาประสิทธิภาพของรถยนต์ไฟฟ้า การรักษาระดับแบตเตอรี่ให้อยู่ในช่วง 20-80% จะช่วยลดการสึกหรอของเซลล์แบตเตอรี่ การชาร์จในสภาพอากาศที่เหมาะสม เช่น หลีกเลี่ยงอุณหภูมิที่ร้อนจัดหรือเย็นจัด จะช่วยรักษาความจุและประสิทธิภาพของแบตเตอรี่ การใช้สถานีชาร์จที่ได้มาตรฐานและมีระบบควบคุมกระแสไฟที่เสถียรจะช่วยป้องกันความเสียหายจากไฟกระชาก การตรวจสอบระบบจัดการแบตเตอรี่ (BMS) อย่างสม่ำเสมอเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อให้แน่ใจว่าระบบควบคุมความร้อนและการชาร์จทำงานได้อย่างปกติ การจอดรถในที่ร่มหรือพื้นที่ที่มีการระบายอากาศดีจะช่วยปกป้องแบตเตอรี่จากความร้อนสูง ซึ่งอาจส่งผลต่ออายุการใช้งาน

ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและการรีไซเคิล

แบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้ามีทั้งข้อดีและความท้าทายในด้านสิ่งแวดล้อม ข้อดีที่สำคัญคือการช่วยลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เมื่อเทียบกับรถยนต์ที่ใช้น้ำมันเชื้อเพลิง อย่างไรก็ตาม การผลิตแบตเตอรี่ โดยเฉพาะลิเธียมไอออน ต้องใช้ทรัพยากร เช่น ลิเธียม โคบอลต์ และนิกเกิล ซึ่งการขุดเหมืองอาจส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศและชุมชนท้องถิ่น การรีไซเคิลแบตเตอรี่เป็นทางออกที่สำคัญในการลดผลกระทบนี้ โดยเทคโนโลยีรีไซเคิลในปัจจุบันสามารถนำวัสดุในแบตเตอรี่กลับมาใช้ใหม่ได้ถึง 95% ตัวอย่างเช่น บริษัทที่เชี่ยวชาญด้านการรีไซเคิลสามารถแยกและนำวัสดุ เช่น ลิเธียมและโคบอลต์ กลับมาใช้ในกระบวนการผลิตใหม่ ผู้ใช้งานสามารถมีส่วนร่วมในการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมโดยเลือกซื้อรถยนต์จากผู้ผลิตที่ให้ความสำคัญกับการจัดการทรัพยากรอย่างยั่งยืนและสนับสนุนการรีไซเคิล

การเลือกแบตเตอรี่ที่เหมาะสมสำหรับผู้ใช้งาน

การเลือกประเภทแบตเตอรี่ขึ้นอยู่กับความต้องการและงบประมาณของผู้ใช้งาน สำหรับผู้ที่ต้องการรถยนต์ไฟฟ้าที่มีระยะทางยาวนานและสมรรถนะสูง แบตเตอรี่ลิเธียมไอออนที่มีสูตรเคมี NMC หรือ NCA เป็นตัวเลือกที่เหมาะสม เนื่องจากให้ความสมดุลระหว่างระยะทางและประสิทธิภาพ ผู้ที่ให้ความสำคัญกับความปลอดภัยและต้นทุนที่ต่ำลงอาจพิจารณาแบตเตอรี่ลิเธียมเหล็กฟอสเฟต (LFP) ซึ่งเหมาะสำหรับการใช้งานในเมืองหรือการเดินทางระยะสั้นถึงปานกลาง แบตเตอรี่นิกเกิลเมทัลไฮไดรด์อาจเหมาะสำหรับการใช้งานเฉพาะด้านที่ไม่ต้องการระยะทางมาก แต่มีข้อจำกัดในรถยนต์ไฟฟ้าสมัยใหม่ ส่วนแบตเตอรี่โซลิดสเตทเป็นตัวเลือกที่น่าจับตามองสำหรับอนาคต โดยคาดว่าจะนำเสนอทั้งระยะทางที่ยาวนานและความปลอดภัยที่เหนือกว่าเมื่อพร้อมใช้งานในเชิงพาณิชย์

สรุป

แบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้าเป็นองค์ประกอบสำคัญที่กำหนดอนาคตของการเดินทางที่ยั่งยืน การรู้จักประเภทของแบตเตอรี่ ไม่ว่าจะเป็นลิเธียมไอออน นิกเกิลเมทัลไฮไดรด์ โซลิดสเตท หรือลิเธียมเหล็กฟอสเฟต จะช่วยให้ผู้ใช้งานเข้าใจคุณสมบัติ ข้อจำกัด และการใช้งานที่เหมาะสม การดูแลรักษาแบตเตอรี่อย่างถูกวิธีและการคำนึงถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพและความยั่งยืนของรถยนต์ไฟฟ้า ด้วยเทคโนโลยีที่พัฒนาอย่างต่อเนื่อง รถยนต์ไฟฟ้ากำลังก้าวสู่ยุคที่ทั้งประหยัด ปลอดภัย และเป็นมิตรต่อโลกมากขึ้น

Photo : freepik.com

ในยุคที่รถยนต์ไฟฟ้า (EV) และเทคโนโลยีพลังงานสะอาดกำลังมาแรง แบตเตอรี่กลายเป็นหัวใจสำคัญที่กำหนดอนาคตของวงการนี้ เมื่อวันที่ 18 มิถุนายน 2568 Huawei บริษัทเทคโนโลยีชื่อดังจากจีน สร้างความตื่นเต้นด้วยการยื่นจดนวัตกรรมแบตเตอรี่ Solid-state ที่สุดยอดเกินคาด สามารถพารถยนต์วิ่งได้ไกลถึง 3000 กิโลเมตร และชาร์จเต็มในเวลาแค่ 5 นาที นวัตกรรมนี้ไม่เพียงแสดงถึงความมุ่งมั่นของ Huawei ที่จะก้าวขึ้นเป็นผู้นำด้านเทคโนโลยีพลังงาน แต่ยังจุดประกายการแข่งขันครั้งใหญ่ในวงการแบตเตอรี่ Solid-state ทั่วโลก บทความนี้จะพาคุณไปเจาะลึกนวัตกรรมสุดล้ำของ Huawei เปรียบเทียบกับเทคโนโลยีแบตเตอรี่อื่นๆ และสำรวจความก้าวหน้าของคู่แข่งในวงการ

แบตเตอรี่ Solid-state ของ Huawei สุดยอดแค่ไหน

แบตเตอรี่ Solid-state ของ Huawei เป็นนวัตกรรมที่อาจเปลี่ยนอนาคตของรถยนต์ไฟฟ้าและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ โดยใช้สารซัลไฟด์เป็นตัวนำไฟฟ้า (electrolyte) ซึ่งมีจุดเด่นที่ทำให้ทุกคนต้องตื่นเต้น ดังนี้

• ความจุพลังงานสูงสุดในวงการ แบตเตอรี่นี้มีความจุพลังงานสูงถึง 400-500 Wh/kg มากกว่าแบตเตอรี่ลิเธียมไอออนทั่วไปในรถยนต์ไฟฟ้าถึง 2-3 เท่า โดยทั่วไป แบตเตอรี่ลิเธียมไอออนมีความจุพลังงานราว 150-200 Wh/kg ทำให้รถยนต์ไฟฟ้าวิ่งได้ประมาณ 400-600 กิโลเมตร แต่แบตเตอรี่ของ Huawei สามารถพารถวิ่งได้ไกลถึง 3000 กิโลเมตรต่อการชาร์จครั้งเดียว ลองนึกภาพรถที่ขับจากกรุงเทพฯ ไปเชียงใหม่และกลับมาได้หลายรอบโดยไม่ต้องชาร์จ นี่คือก้าวใหญ่ที่ทำให้ผู้ใช้รถยนต์ไฟฟ้าหมดกังวลเรื่องระยะทาง
• ชาร์จเร็วสุดล้ำ แบตเตอรี่ Solid-state ของ Huawei ชาร์จเต็มได้ในเวลาเพียง 5 นาที เร็วกว่าเทคโนโลยีชาร์จเร็วในปัจจุบันที่ต้องใช้เวลา 20-40 นาที ความเร็วนี้เกิดจากการออกแบบภายในที่ช่วยให้พลังงานไหลผ่านได้ง่ายขึ้นและลดความต้านทาน การชาร์จเร็วขนาดนี้ทำให้การใช้รถยนต์ไฟฟ้าสะดวกเหมือนเติมน้ำมันในรถยนต์ทั่วไป หมดปัญหาการรอนานที่สถานีชาร์จ
• ปลอดภัยและทนทานยาวนาน Huawei ใช้เทคนิคพิเศษด้วยการเติมไนโตรเจนในสารนำไฟฟ้าซัลไฟด์ เพื่อแก้ปัญหาการเสื่อมสภาพที่จุดเชื่อมต่อกับลิเธียม ซึ่งเป็นอุปสรรคใหญ่ของแบตเตอรี่ Solid-state รุ่นก่อนๆ เทคนิคนี้ช่วยให้แบตเตอรี่มีอายุการใช้งานยาวนานขึ้น ปลอดภัยมากขึ้นโดยลดความเสี่ยงจากการรั่วไหลหรือลัดวงจร ต่างจากแบตเตอรี่ลิเธียมไอออนทั่วไปที่อาจเสื่อมสภาพหลังชาร์จซ้ำหลายร้อยครั้ง แบตเตอรี่ของ Huawei จึงใช้งานได้นานกว่าและมั่นใจได้มากกว่า
• พัฒนาวัตถุดิบสำคัญ Huawei ไม่ได้แค่สร้างแบตเตอรี่ แต่ยังมุ่งพัฒนาวัตถุดิบสำคัญอย่างสารนำไฟฟ้าซัลไฟด์ ซึ่งเป็นหัวใจของแบตเตอรี่ Solid-state ในต้นปี 2568 Huawei ยื่นจดนวัตกรรมวิธีผลิตสารซัลไฟด์ที่ประหยัดและมีประสิทธิภาพมากขึ้น ปัจจุบัน สารนี้มีราคาแพงมาก บางครั้งแพงกว่าทองคำ แต่ Huawei หวังลดต้นทุนเพื่อให้แบตเตอรี่ Solid-state ราคาถูกลงและเข้าถึงได้ง่ายในอนาคต การพัฒนานี้แสดงถึงวิสัยทัศน์ของ Huawei ที่ต้องการควบคุมทุกขั้นตอนตั้งแต่ต้นจนจบ
• ใช้งานได้หลากหลาย แม้ว่า Huawei จะไม่ใช่ผู้ผลิตแบตเตอรี่โดยตรง แต่บริษัทมีแผนนำเทคโนโลยี Solid-state ไปใช้ในหลายวงการ ไม่เพียงแค่รถยนต์ไฟฟ้า แต่ยังรวมถึงสมาร์ทโฟน แท็บเล็ต นาฬิกาอัจฉริยะ และอุปกรณ์ IoT ลองนึกภาพสมาร์ทโฟนที่ชาร์จเต็มใน 5 นาทีและใช้งานได้หลายวัน หรือนาฬิกาอัจฉริยะที่แทบไม่ต้องชาร์จบ่อย นอกจากนี้ Huawei ยังมองถึงการใช้แบตเตอรี่นี้ในระบบกักเก็บพลังงานสำหรับบ้านหรือโรงงาน เพื่อสนับสนุนพลังงานหมุนเวียนอย่างโซลาร์เซลล์
• โครงสร้างทันสมัย แบตเตอรี่ของ Huawei มีการออกแบบภายในที่ช่วยให้พลังงานไหลผ่านได้ดีขึ้นและลดความร้อนขณะใช้งาน ซึ่งเป็นปัญหาของแบตเตอรี่ Solid-state รุ่นเก่า การออกแบบนี้ทำให้แบตเตอรี่ทนทานต่อสภาพอากาศร้อนหรือเย็น เหมาะกับการใช้งานในประเทศไทยที่มีทั้งแดดร้อนและฝนชุก ผู้ใช้จึงมั่นใจได้ว่าแบตเตอรี่จะทำงานได้ดีไม่ว่าจะอยู่ในสภาพไหน
• ใส่ใจสิ่งแวดล้อม Huawei มุ่งสร้างแบตเตอรี่ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม โดยใช้วัตถุดิบที่ลดผลกระทบต่อธรรมชาติและพัฒนากระบวนการผลิตที่สะอาดขึ้น แบตเตอรี่ Solid-state มีความเสี่ยงต่อการรั่วไหลของสารเคมีน้อยกว่าแบตเตอรี่แบบของเหลว ทำให้ปลอดภัยต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น การเลือกใช้วัตถุดิบที่ยั่งยืนยังช่วยลดการทำลายทรัพยากรธรรมชาติ
• ก้าวต่อไปของ Huawei ขณะนี้ แบตเตอรี่ Solid-state ของ Huawei ยังอยู่ในขั้นตอนพัฒนาและทดสอบในห้องปฏิบัติการ แต่ Huawei มีแผนทำงานร่วมกับพันธมิตรในวงการยานยนต์และอิเล็กทรอนิกส์ เพื่อนำเทคโนโลยีนี้สู่การใช้งานจริง บริษัทตั้งเป้าว่าจะเริ่มผลิตในเชิงพาณิชย์ภายใน 5-10 ปี ซึ่งอาจเปลี่ยนวิถีการใช้รถยนต์ไฟฟ้าและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ไปตลอดกาล Huawei ยังวางแผนทดสอบแบตเตอรี่ในสภาพการใช้งานจริง เช่น การขับรถในเมืองหรือทางไกล เพื่อให้มั่นใจว่าแบตเตอรี่ทำงานได้ดีในทุกสถานการณ์

ความท้าทายที่ Huawei ต้องฝ่าฟัน

ถึงแม้ว่าแบตเตอรี่ Solid-state ของ Huawei จะสุดยอดแค่ไหน แต่ก็ยังมีอุปสรรคที่ต้องแก้ไข ดังนี้

• ต้นทุนยังสูง การผลิตแบตเตอรี่ Solid-state มีราคาแพงมาก อยู่ที่ราว 8000-10000 หยวนต่อกิโลวัตต์ชั่วโมง (ประมาณ 40000-50000 บาท) ซึ่งสูงเกินกว่าที่จะใช้ในรถยนต์ไฟฟ้าทั่วไปได้ในตอนนี้ Huawei ต้องหาวิธีลดต้นทุนให้ถูกลงเพื่อให้เข้าถึงผู้บริโภคทั่วไป
• สถานีชาร์จต้องทันสมัย การชาร์จเร็วใน 5 นาทีต้องใช้สถานีชาร์จพลังงานสูง ซึ่งยังไม่มีใช้อย่างแพร่หลายในปัจจุบัน ต้องมีการลงทุนพัฒนาสถานีชาร์จควบคู่ไปด้วย
• ปรับปรุงประสิทธิภาพ สารนำไฟฟ้าในแบตเตอรี่ Solid-state ยังนำพลังงานได้ช้ากว่าแบบของเหลวในบางกรณี และมีปัญหาเรื่องความต้านทานภายในที่ต้องปรับปรุง Huawei กำลังหาวิธีแก้ไขเพื่อให้แบตเตอรี่ทำงานได้เต็มประสิทธิภาพ

เปรียบเทียบกับเทคโนโลยีแบตเตอรี่อื่นๆ

เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนว่าแบตเตอรี่ Solid-state ของ Huawei เหนือกว่าอย่างไร มาดูการเปรียบเทียบกับเทคโนโลยีแบตเตอรี่อื่นๆ ที่ใช้ในรถยนต์ไฟฟ้าและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ในปัจจุบัน

• แบตเตอรี่ลิเธียมไอออน (Lithium-ion)
  แบตเตอรี่ลิเธียมไอออนเป็นเทคโนโลยีที่พบได้ในรถยนต์ไฟฟ้าส่วนใหญ่ เช่น Tesla หรือ BYD มีความจุพลังงานราว 150-200 Wh/kg ทำให้รถวิ่งได้ 400-600 กิโลเมตรต่อการชาร์จ และใช้เวลาชาร์จเร็วประมาณ 20-40 นาที ข้อดีคือมีต้นทุนผลิตที่ค่อนข้างต่ำและผลิตได้ในปริมาณมาก แต่ข้อเสียคือมีความเสี่ยงด้านความปลอดภัย เช่น การลัดวงจรหรือไฟไหม้หากได้รับความเสียหาย และอายุการใช้งานจะลดลงหลังชาร์จซ้ำหลายร้อยครั้ง
• แบตเตอรี่ลิเธียมเหล็กฟอสเฟต (LFP)
  แบตเตอรี่ LFP ได้รับความนิยมในรถยนต์ไฟฟ้าราคาประหยัด เช่น MG หรือ BYD รุ่นเริ่มต้น เพราะมีต้นทุนต่ำและปลอดภัยกว่าลิเธียมไอออนทั่วไป โดยมีความเสี่ยงไฟไหม้น้อยกว่าและทนต่อการชาร์จซ้ำได้มากกว่า อย่างไรก็ตาม ความจุพลังงานของ LFP อยู่ที่ราว 100-160 Wh/kg ซึ่งต่ำกว่าลิเธียมไอออน ทำให้รถวิ่งได้ระยะสั้นกว่า (ประมาณ 300-500 กิโลเมตร) และชาร์จช้ากว่าเล็กน้อย
• แบตเตอรี่กึ่ง Solid-state (Semi-Solid-state)
  แบตเตอรี่กึ่ง Solid-state ผสมผสานระหว่างสารนำไฟฟ้าแบบของเหลวและแบบแข็ง เพื่อลดข้อจำกัดของ Solid-state เต็มรูปแบบ เช่น การนำพลังงานที่ช้ากว่าและต้นทุนที่สูง ปัจจุบัน บริษัทอย่าง Beijing WeLion และ Farasis Energy พัฒนาแบตเตอรี่กึ่ง Solid-state ที่มีความจุพลังงาน 280-360 Wh/kg และวิ่งได้ไกลถึง 1000 กิโลเมตรในรถยนต์อย่าง NIO ET7 การชาร์จใช้เวลาประมาณ 10-15 นาที ข้อดีคือผลิตได้ง่ายกว่า Solid-state เต็มรูปแบบและมีต้นทุนต่ำกว่า
• แบตเตอรี่ Solid-state ของ Huawei
  เมื่อเทียบกับทั้งสามเทคโนโลยี แบตเตอรี่ Solid-state ของ Huawei โดดเด่นด้วยความจุพลังงาน 400-500 Wh/kg ทำให้รถยนต์ไฟฟ้าวิ่งได้ไกลถึง 3000 กิโลเมตรและชาร์จใน 5 นาที ความปลอดภัยก็เหนือกว่าเพราะใช้สารนำไฟฟ้าแบบแข็งที่ไม่ติดไฟง่าย และมีอายุการใช้งานยาวนานกว่าด้วยเทคนิคเติมไนโตรเจน อย่างไรก็ตาม ข้อจำกัดคือต้นทุนที่สูงและความซับซ้อนในการผลิต ซึ่ง Huawei กำลังแก้ไขด้วยการพัฒนาวัตถุดิบสำคัญอย่างสารซัลไฟด์

ตารางต่อไปนี้สรุปความแตกต่างของเทคโนโลยีแบตเตอรี่แต่ละประเภทให้เห็นภาพชัดเจน

ตารางนี้แสดงว่าแบตเตอรี่ Solid-state ของ Huawei เหนือกว่าในแง่ประสิทธิภาพทั้งความจุพลังงาน ระยะทาง และความเร็วชาร์จ แต่การนำไปใช้จริงต้องรอการพัฒนาด้านต้นทุนและสถานีชาร์จ ในขณะที่ลิเธียมไอออนและ LFP ครองตลาดด้วยราคาที่เข้าถึงได้ และกึ่ง Solid-state เป็นตัวเลือกที่สมดุลในช่วงเปลี่ยนผ่าน

คู่แข่งในวงการแบตเตอรี่ Solid-state มีใครบ้าง

Huawei ไม่ใช่รายเดียวที่พัฒนาแบตเตอรี่ Solid-state บริษัทอื่นๆ ทั่วโลกก็กำลังแข่งขันในสนามนี้ มาดูกันว่ามีใครบ้างและก้าวหน้าแค่ไหน

• Toyota บริษัทรถยนต์ยักษ์ใหญ่จากญี่ปุ่นเป็นผู้นำในวงการนี้มานาน ในปี 2566 Toyota เปิดตัวแบตเตอรี่ Solid-state ต้นแบบที่วิ่งได้ 1200 กิโลเมตร และชาร์จเต็มใน 10 นาที ความจุพลังงานราว 350-400 Wh/kg Toyota วางแผนผลิตในเชิงพาณิชย์ภายในปี 2571 แม้ว่าระยะทางและความเร็วชาร์จจะยังสู้ Huawei ไม่ได้ แต่ Toyota มีประสบการณ์และความพร้อมด้านการผลิตรถยนต์
• CATL ผู้ผลิตแบตเตอรี่รายใหญ่ที่สุดของจีนมีแผนเริ่มผลิตแบตเตอรี่ Solid-state แบบผสมในปี 2570 ความจุพลังงานอยู่ที่ 300-350 Wh/kg CATL เน้นลดต้นทุนเพื่อให้แข่งขันในตลาดได้ แม้จะยังตามหลัง Huawei ในเรื่องระยะทาง แต่ CATL มีโรงงานและเครือข่ายที่แข็งแกร่ง
• Beijing WeLion บริษัทจีนอีกแห่งที่ก้าวหน้าในวงการนี้ เริ่มผลิตแบตเตอรี่ Solid-state ขนาด 50 แอมป์ชั่วโมงแล้ว ความจุพลังงานราว 360 Wh/kg เน้นใช้ในรถยนต์ไฟฟ้าระดับพรีเมียม แม้ระยะทางและความเร็วชาร์จจะยังไม่เท่า Huawei แต่ WeLion มีความพร้อมในการผลิตจริง
• Samsung บริษัทเทคโนโลยีจากเกาหลีใต้พัฒนาแบตเตอรี่ Solid-state ที่ใช้สารซัลไฟด์เช่นกัน คาดว่าจะวิ่งได้ 1000-1200 กิโลเมตร และชาร์จใน 15 นาที ความจุพลังงานราว 350 Wh/kg Samsung เน้นลดต้นทุนและเพิ่มความทนทาน
• Xiaomi บริษัทเทคโนโลยีจีนยื่นจดนวัตกรรมในปี 2568 เกี่ยวกับโครงสร้างขั้วไฟฟ้าแบบผสมเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ ความจุพลังงานคาดว่าอยู่ที่ 300-400 Wh/kg แม้ยังไม่มีตัวเลขระยะทางหรือความเร็วชาร์จที่ชัดเจน แต่ Xiaomi แสดงให้เห็นถึงความสนใจในวงการนี้

การแข่งขันระดับโลกและอนาคตของวงการ

นวัตกรรมแบตเตอรี่ Solid-state ของ Huawei และคู่แข่งสะท้อนถึงการแข่งขันที่ดุเดือดในวงการพลังงานและยานยนต์ไฟฟ้า จีนกลายเป็นผู้นำด้านนวัตกรรม โดยยื่นจดสิทธิบัตรแบตเตอรี่ Solid-state มากถึง 36.7% ของทั้งโลกในแต่ละปี ความก้าวหน้าของจีนสร้างความกังวลให้คู่แข่งจากญี่ปุ่นและเกาหลีใต้ ซึ่งเคยครองตำแหน่งผู้นำในอดีต

เทคโนโลยีนี้มีศักยภาพเปลี่ยนเกมวงการยานยนต์ไฟฟ้า ช่วยให้ผู้ใช้ไม่ต้องกังวลเรื่องระยะทางหรือเวลาชาร์จอีกต่อไป อย่างไรก็ตาม ความสำเร็จขึ้นอยู่กับการลดต้นทุนและพัฒนาสถานีชาร์จให้ทันสมัย หาก Huawei และคู่แข่งทำได้ แบตเตอรี่ Solid-state อาจกลายเป็นมาตรฐานใหม่ที่ทำให้รถยนต์ไฟฟ้าเป็นทางเลือกหลักของผู้บริโภคทั่วโลก

สรุป

แบตเตอรี่ Solid-state ของ Huawei ที่ชาร์จเร็ว 5 นาทีและวิ่งได้ไกล 3000 กิโลเมตร เป็นนวัตกรรมที่อาจพลิกโฉมวงการยานยนต์ไฟฟ้าและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ด้วยความจุพลังงานสูงถึง 400-500 Wh/kg ความปลอดภัยที่เหนือกว่า และการออกแบบที่ทันสมัย Huawei กำลังก้าวสู่การเป็นผู้นำในวงการนี้ เมื่อเปรียบเทียบกับแบตเตอรี่ลิเธียมไอออน LFP และกึ่ง Solid-state เทคโนโลยีของ Huawei โดดเด่นกว่าในแง่ประสิทธิภาพทั้งระยะทาง ความเร็วชาร์จ และความปลอดภัย ถึงแม้จะมีคู่แข่งอย่าง Toyota CATL Beijing WeLion Samsung และ Xiaomi ที่พัฒนาเทคโนโลยี Solid-state เช่นกัน การแข่งขันนี้จะผลักดันให้วงการแบตเตอรี่ก้าวหน้าต่อไป และนำมาซึ่งอนาคตที่สะอาดและสะดวกสบายยิ่งขึ้นสำหรับทุกคน

Photo : carnewchina

รถยนต์ไฟฟ้า (Electric Vehicle EV) กลายเป็นทางเลือกยอดนิยมสำหรับผู้ที่ต้องการลดการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลและหันมาใช้พลังงานสะอาด แบตเตอรี่เป็นหัวใจสำคัญของรถยนต์ไฟฟ้า เพราะทำหน้าที่เก็บพลังงานเพื่อขับเคลื่อนยานพาหนะ ปัจจุบัน ราคาแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้ากำลังลดลงอย่างต่อเนื่อง ด้วยความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี การขยายการผลิต และนโยบายสนับสนุนจากทั่วโลก บทความนี้จะสำรวจประเภทของแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้า การเปรียบเทียบราคา สาเหตุที่ราคาถูกลง แนวโน้มในอนาคต รวมถึงการคาดการณ์ราคาในปี 2025-2026 และผลกระทบต่ออุตสาหกรรมยานยนต์ไฟฟ้าในประเทศไทยและทั่วโลก โดยรวมข้อมูลล่าสุดที่ระบุว่าราคาแบตเตอรี่ EV ทั่วโลกลดลง 20% ในปี 2024

แบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้ามีอะไรบ้าง

แบตเตอรี่ในรถยนต์ไฟฟ้ามีหลายประเภท แต่ละประเภทมีคุณสมบัติและการใช้งานที่แตกต่างกัน ดังนี้

1. แบตเตอรี่ลิเธียมไอออน (Lithium-ion Battery)
   • ลักษณะ แบตเตอรี่ที่นิยมที่สุดในรถยนต์ไฟฟ้า มีความหนาแน่นพลังงานสูง น้ำหนักเบา และชาร์จซ้ำได้หลายครั้ง
   • ข้อดี วิ่งได้ระยะไกล เหมาะกับรถระดับพรีเมียม เช่น Tesla Model 3 หรือ BYD Atto 3
   • ข้อจำกัด ใช้วัตถุดิบราคาแพง เช่น ลิเธียม นิกเกิล โคบอลต์ และอาจมีปัญหาด้านความปลอดภัยหากจัดการไม่ดี
   • ตัวอย่างการใช้งาน Tesla, BYD, MG
2. แบตเตอรี่ลิเธียมไอรอนฟอสเฟต (Lithium Iron Phosphate LFP)
   • ลักษณะ เป็นแบตเตอรี่ลิเธียมไอออนที่ใช้ฟอสเฟตเป็นแคโทด แทนการใช้นิกเกิลและโคบอลต์
   • ข้อดี ปลอดภัย ราคาถูก และอายุการใช้งานยาวนาน (ชาร์จได้มากกว่า 2000 รอบ)
   • ข้อจำกัด ความหนาแน่นพลังงานต่ำกว่า ทำให้ระยะทางต่อการชาร์จสั้นกว่าเล็กน้อย
   • ตัวอย่างการใช้งาน BYD Dolphin, MG4, Geely EX5
3. แบตเตอรี่โซเดียมไอออน (Sodium-ion Battery)
   • ลักษณะ ใช้โซเดียมแทนลิเธียม เป็นเทคโนโลยีใหม่ที่อยู่ระหว่างพัฒนา
   • ข้อดี วัตถุดิบหาง่าย ราคาถูก เหมาะกับรถยนต์ไฟฟ้าราคาประหยัด
   • ข้อจำกัด ความหนาแน่นพลังงานต่ำ คาดว่าจะเริ่มผลิตจำนวนมากในปี 2025
   • ตัวอย่างการใช้งาน ยังไม่มีการใช้งานทั่วไป แต่มีการทดสอบในจีน
4. แบตเตอรี่โซลิดสเตด (Solid State Battery)
   • ลักษณะ ใช้ตัวนำไฟฟ้าแบบแข็งแทนของเหลว ทำให้กะทัดรัดและปลอดภัย
   • ข้อดี ชาร์จเร็ว (เต็มใน 10-15 นาที) และวิ่งได้ไกลกว่า
   • ข้อจำกัด ยังอยู่ในช่วงพัฒนา ต้นทุนสูง คาดว่าจะเริ่มใช้งานในปี 2025
   • ตัวอย่างการใช้งาน Toyota, Nissan (อยู่ในขั้นตอนทดสอบ)

การเปรียบเทียบราคาแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้า

ราคาแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้าขึ้นอยู่กับประเภทและความจุ ในปี 2024 ราคาแบตเตอรี่ทั่วโลกลดลง 20% ซึ่งเป็นการลดลงครั้งใหญ่ที่สุดในรอบ 7 ปี และคาดว่าราคาจะลดลงต่อเนื่องในปี 2025-2026 เนื่องจากการขยายการผลิตและเทคโนโลยีใหม่ ตารางด้านล่างสรุปราคาและลักษณะของแบตเตอรี่แต่ละประเภท

หมายเหตุ

• ราคาคำนวณจากอัตราแลกเปลี่ยน 35 บาทต่อดอลลาร์สหรัฐ
• ราคาลิเธียมไอออนและ LFP ในปี 2024 ลดลง 20% จากปี 2021 (จาก $137 และ $90-110 ตามลำดับ) และคาดว่าจะลดลงอีก 10-15% ในปี 2025-2026 เนื่องจากการประหยัดจากขนาดและนวัตกรรม
• ราคาโซเดียมไอออนคาดการณ์จากศักยภาพการผลิตจำนวนมากในปี 2025-2026 ซึ่งจะลดต้นทุนลงอีก 10-20%
• ราคาโซลิดสเตดยังสูง แต่คาดว่าจะลดลงเมื่อเริ่มผลิตเชิงพาณิชย์ในปี 2026
• การเปลี่ยนแบตเตอรี่ในประเทศไทยอาจมีค่าใช้จ่ายเพิ่ม เช่น ค่าบริการและภาษีมูลค่าเพิ่ม

แบตเตอรี่ LFP มีราคาถูกที่สุดในปัจจุบัน เหมาะกับรถยนต์ไฟฟ้าราคาประหยัด โซเดียมไอออนจะเป็นตัวเลือกที่น่าสนใจในปี 2025-2026 ด้วยต้นทุนที่ต่ำลง ส่วนโซลิดสเตดจะเริ่มมีบทบาทในรถยนต์ไฟฟ้าระดับสูง

ทำไมแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้าถึงมีราคาสูงในอดีต

ในอดีต แบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้ามีราคาสูงเพราะต้องใช้แร่ธาตุราคาแพง เช่น ลิเธียม นิกเกิล โคบอลต์ กระบวนการผลิตมีความซับซ้อน ใช้เทคโนโลยีขั้นสูง และกินพลังงานมาก นอกจากนี้ ต้นทุนการวิจัยและพัฒนาเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและความปลอดภัยก็เป็นปัจจัยสำคัญ

ในปี 2010 ราคาแบตเตอรี่ลิเธียมไอออนสูงถึง $1100 ต่อกิโลวัตต์ชั่วโมง (kWh) แต่ในปี 2021 ลดลงเหลือ $137 ต่อ kWh และในปี 2024 ลดลงอีก 20% เหลือประมาณ $110 ต่อ kWh คาดว่าในปี 2025-2026 ราคาจะลดลงต่อเนื่องเหลือ $90-100 ต่อ kWh สำหรับลิเธียมไอออน และ $60-75 ต่อ kWh สำหรับ LFP แม้ราคาจะลดลง แต่แบตเตอรี่ยังเป็นส่วนประกอบที่มีสัดส่วนต้นทุนสูงสุดในรถยนต์ไฟฟ้า คิดเป็น 30-57% ของราคารถทั้งคัน

สาเหตุที่ราคาแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้าถูกลง

1. ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี

นวัตกรรมในเทคโนโลยีแบตเตอรี่ช่วยลดต้นทุน บริษัทชั้นนำ เช่น CATL และ BYD พัฒนาแบตเตอรี่ที่มีความจุสูงและปลอดภัยโดยใช้วัตถุดิบใหม่ ตัวอย่างเช่น

• แบตเตอรี่ลิเธียมไอรอนฟอสเฟต (LFP) ใช้ฟอสเฟตแทนนิกเกิลและโคบอลต์ ราคาถูกกว่าแบตเตอรี่ NMC เกือบ 30% ต่อ kWh ในปี 2024 LFP ครองส่วนแบ่งเกือบครึ่งหนึ่งของตลาดแบตเตอรี่ EV ทั่วโลก โดยจีนใช้งานถึง 75% คาดว่าในปี 2025-2026 LFP จะมีราคาลดลงเหลือ $60-75 ต่อ kWh ด้วยการปรับปรุงประสิทธิภาพ
• แบตเตอรี่โซเดียมไอออน ใช้โซเดียมที่หาง่ายและถูกกว่า คาดว่าจะเริ่มผลิตจำนวนมากในเดือนธันวาคม 2025 ด้วยราคา $40-60 ต่อ kWh ในปี 2026
• แบตเตอรี่โซลิดสเตด ใช้ตัวนำไฟฟ้าแบบแข็ง ชาร์จเร็วและปลอดภัย คาดว่าจะใช้งานในรถยนต์ไฟฟ้าตั้งแต่ปี 2025 โดยในปี 2026 ราคาจะลดลงเหลือ $150-180 ต่อ kWh

เทคโนโลยีชาร์จเร็ว เช่น แบตเตอรี่ Freevoy Dual Power จาก CATL ที่วิ่งได้ 1500 กม. และชาร์จ 10 นาทีวิ่งได้ 520 กม. ช่วยเพิ่มความน่าสนใจของรถยนต์ไฟฟ้า

2. การขยายการผลิต

การขยายกำลังการผลิต โดยเฉพาะในจีน สร้างการประหยัดจากขนาด (Economies of Scale) ในปี 2024 จีนผลิตเซลล์แบตเตอรี่ถึง 80% ของโลก และควบคุม 85% ของวัสดุแคโทดและ 90% ของวัสดุแอโนด (แกรไฟต์) บริษัทอย่าง CATL ผลิตแบตเตอรี่ 242700 MWh ในปี 2023 ลดต้นทุนต่อหน่วยลงอย่างมาก คาดว่าในปี 2025-2026 การขยายโรงงานในจีนและภูมิภาคอื่น เช่น สหรัฐอเมริกาและยุโรป จะช่วยลดต้นทุนการผลิตลงอีก 10-15% การลงทุนในโรงงานใหม่และการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตช่วยลดต้นทุนวัตถุดิบและพลังงาน

3. การแข่งขันในตลาด

การแข่งขันที่รุนแรงในจีน ซึ่งเป็นตลาดรถยนต์ไฟฟ้าที่เติบโตเร็วที่สุด บังคับให้ผู้ผลิตลดราคา เช่น BYD ลดราคารถยนต์ไฟฟ้าลงหลายแสนบาทในเวลาไม่กี่เดือน เนื่องจากต้นทุนแบตเตอรี่ถูกลง การแข่งขันในจีนทำให้ราคาแบตเตอรี่ลดลง 30% เทียบกับ 10-15% ในยุโรปและสหรัฐอเมริกา คาดว่าในปี 2025-2026 การแข่งขันจะยิ่งเข้มข้นเมื่อผู้ผลิตใหม่ เช่น บริษัทในอินเดียและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เข้ามาในตลาด

4. การลดลงของราคาวัตถุดิบ

ราคาลิเธียมลดลงเกือบ 20% ในปี 2024 แม้ว่าความต้องการลิเธียมจะสูงกว่าปี 2015 ถึง 6 เท่า การลดลงนี้ช่วยลดต้นทุนการผลิตแบตเตอรี่ทั่วโลก คาดว่าในปี 2025-2026 ราคาลิเธียมอาจทรงตัวหรือลดลงเล็กน้อย หากมีการลงทุนในเหมืองแร่เพิ่มขึ้น แต่ IEA เตือนว่าราคาแร่ธาตุที่ต่ำอาจลดการลงทุนในเหมืองแร่ ส่งผลให้ขาดแคลนลิเธียมและนิกเกิลภายในปี 2030

5. นโยบายสนับสนุนจากภาครัฐ

หลายประเทศสนับสนุนรถยนต์ไฟฟ้าด้วยการลดภาษีนำเข้าอุปกรณ์และแบตเตอรี่ หรือให้เงินอุดหนุน ในประเทศไทย นโยบาย EV 3.0 และ EV 3.5 ช่วยลดต้นทุนให้ผู้บริโภคและกระตุ้นความต้องการในตลาด คาดว่าในปี 2025-2026 นโยบายสนับสนุนในหลายประเทศจะขยายวงกว้างขึ้น เช่น การให้เงินอุดหนุนสำหรับโรงงานผลิตแบตเตอรี่ในท้องถิ่น

แนวโน้มราคาแบตเตอรี่ในอนาคต

ผู้เชี่ยวชาญคาดว่าราคาแบตเตอรี่จะลดลงต่ำกว่า $100 ต่อ kWh ภายในปี 2025 และอาจลดลงอีก 20% ภายในปี 2027 เหลือประมาณ $80 ต่อ kWh (2800 บาท) สำหรับลิเธียมไอออน และ $60 ต่อ kWh สำหรับ LFP ในปี 2025-2026 คาดว่าราคาโซเดียมไอออนจะอยู่ที่ $40-60 ต่อ kWh และโซลิดสเตดจะลดลงเหลือ $150-180 ต่อ kWh เมื่อเริ่มผลิตเชิงพาณิชย์ ทำให้รถยนต์ไฟฟ้าแข่งขันด้านราคากับรถยนต์น้ำมันได้ดีขึ้น ผลกระทบที่คาดการณ์ได้คือ

• รถยนต์ไฟฟ้าราคาถูกลง รถยนต์ไฟฟ้าราคาต่ำกว่า 1 ล้านบาท เช่น BYD Dolphin, MG4, Geely EX5 จะมีตัวเลือกมากขึ้น โดยในปี 2026 รถยนต์ไฟฟ้าราคา 500000-700000 บาทอาจกลายเป็นเรื่องปกติ
• ต้นทุนการเปลี่ยนแบตเตอรี่ถูกลง การเปลี่ยนแบตเตอรี่จะมีราคาเข้าถึงได้ และอาจมีตัวเลือกแบตเตอรี่มือสองหรือแบตเตอรี่เทียบ โดยในปี 2025-2026 แบตเตอรี่ขนาด 50 kWh อาจมีราคาเพียง 100000-150000 บาท
• เทคโนโลยีใหม่ แบตเตอรี่โซเดียมไอออนและโซลิดสเตดจะลดการพึ่งพาแร่ลิเธียมที่แพงและหายาก โดยโซเดียมไอออนอาจครองส่วนแบ่ง 10-15% ของตลาดในปี 2026

CATL ผู้ผลิตแบตเตอรี่อันดับ 1 ของโลก ลดต้นทุนการผลิตลง 50% ในปี 2024 ทำให้แบตเตอรี่ 60 kWh ราคาเพียง 122000 บาท และคาดว่าภายในปี 2026 ราคาจะลดลงอีก 20% เหลือประมาณ 98000 บาทสำหรับความจุเดียวกัน

ผลกระทบต่ออุตสาหกรรมรถยนต์ไฟฟ้าในประเทศไทย

ในประเทศไทย ตลาดรถยนต์ไฟฟ้าเติบโตอย่างรวดเร็ว ยอดจดทะเบียนเพิ่มจาก 20.52% ในปี 2022 เป็น 41.39% ในปี 2023 แบรนด์จีน เช่น BYD, NETA, MG, ORA ครองส่วนแบ่งตลาด 93.37% เพราะนำเสนอรถยนต์ไฟฟ้าราคาแข่งขันได้ การที่ราคาแบตเตอรี่ถูกลงส่งผลให้

• ผู้บริโภคเข้าถึงรถยนต์ไฟฟ้าง่ายขึ้น รถยนต์ไฟฟ้าราคา 600000-1000000 บาท เช่น BYD Atto 3, MG S5 EV, Geely EX5 ได้รับความนิยมมากขึ้น คาดว่าในปี 2025-2026 รถยนต์ไฟฟ้าราคาต่ำกว่า 600000 บาทจะเริ่มปรากฏในตลาด
• โครงสร้างพื้นฐานดีขึ้น ต้นทุนแบตเตอรี่ที่ถูกลงช่วยให้สถานีชาร์จและระบบกักเก็บพลังงานมีราคาลดลง ส่งผลให้สถานีชาร์จในประเทศไทยขยายมากขึ้น โดยในปี 2026 อาจมีสถานีชาร์จครอบคลุมทุกจังหวัด
• การผลิตในประเทศเพิ่มขึ้น บริษัทอย่าง Nuovo Plus ในกลุ่มอรุณ พลัส มีเป้าหมายผลิตแบตเตอรี่ในประเทศไทย คาดว่าในปี 2025-2026 โรงงานในประเทศจะเริ่มผลิตแบตเตอรี่ LFP และโซเดียมไอออน ลดการพึ่งพาการนำเข้าและสนับสนุนนโยบายคาร์บอนต่ำ

ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงประเทศไทย การใช้แบตเตอรี่ LFP สูงถึง 50% ในปี 2024 ส่วนใหญ่มาจากการนำเข้ารถยนต์จากจีน เช่น BYD คาดว่าในปี 2026 การใช้ LFP จะเพิ่มเป็น 60% และโซเดียมไอออนจะเริ่มเข้ามามีบทบาท

สรุป

ราคาแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้าที่ถูกลง โดยเฉพาะการลดลง 20% ในปี 2024 และคาดการณ์การลดลงต่อเนื่องในปี 2025-2026 เป็นผลจากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี การขยายการผลิต การแข่งขันในตลาด การลดลงของราคาวัตถุดิบ และนโยบายสนับสนุนจากภาครัฐ จีนครองความเป็นผู้นำด้วยสัดส่วนการผลิต 80% ของโลกและเทคโนโลยี LFP ที่ราคาถูกและมีประสิทธิภาพ แนวโน้มนี้ทำให้รถยนต์ไฟฟ้ามีราคาเข้าถึงได้มากขึ้น และส่งเสริมการใช้พลังงานสะอาดในประเทศไทยและทั่วโลก

ในอนาคต ด้วยนวัตกรรมอย่างแบตเตอรี่โซเดียมไอออนและโซลิดสเตด รวมถึงโครงสร้างพื้นฐานที่ครอบคลุม รถยนต์ไฟฟ้าจะเป็นตัวเลือกที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและคุ้มค่าทางเศรษฐกิจสำหรับทุกคน โดยในปี 2026 รถยนต์ไฟฟ้าจะกลายเป็นทางเลือกหลักในหลายตลาด รวมถึงประเทศไทย

Photo : freepik